Het is nog ochtend als we ons in de bergen vergapen aan bijzondere formaties basalt. Het is één van die wonderen der natuur. Voor ons loopt een groep van zes mannen en vrouwen erg luidruchtig te wezen. Een aantal draagt een glas met rode wijn, sommigen drinken direct uit de fles. Twee mannen hebben een grote patch van een motorclub met de Russische vlag op hun rug. De lelijke ruwe taal die de Russen uitkramen staat haaks op de op de onbeschrijfelijke schoonheid van de omgeving.
Die vlag die zo prominent de rug siert geeft me een moeizaam gevoel, alsof ik naar eens stel nazi’s kijk. Tegelijk begrijp ik ook wel dat ik niet een heel volk moet veroordelen op een paar rotte appels die wellicht in Armenië op vakantie zijn om even te ontsnappen aan de ellende thuis. Groter acht ik trouwens de kans dat ze zijn gevlucht om de dienstplicht te ontlopen, want nationale trots betekent niet automatisch dat je zelf ook bereid bent ervoor te bloeden. Ik besluit mijn aandacht te verleggen naar een beekje dat met hoge snelheid kristalhelder water afvoert.
Armenië heeft ergens iets weg van het Portugal uit de Tweede Wereldoorlog. Dat land had toen directe vliegverbindingen met bijvoorbeeld Engeland, Duitsland en Italië. Elk land had er zo zijn eigen ambassade met medewerkers, inclusief spionnen. En voor het verzet in West-Europa was Portugal de bestemming voor alle geredde vliegeniers. Het land leefde op de rand van de vulkaan, er werd gefeest en gedeald, want iedere dag kon de laatste zijn.
Dat niet iedere Armeen gelukkig is met de komst van vijftig- tot honderdduizend Russische vluchtelingen merk je her en der op straat waar leuzen tegen Poetin gescandeerd worden. Maar in de opkrabbelende economie heeft pragmatiek de overhand en dus proberen handelaren er vooral een slaatje uit te slaan. Op de markt vind je diverse boekwinkels met Russische nationalistische literatuur. Ook Hitler’s Mein Kampf is er in alle soorten en maten te koop: van nieuwe Russischtalige herdrukken in handig pocketformaat tot originele Duitse uitgaven uit de jaren ‘30 en ‘40. Ook de nieuwe Duitstalige wetenschappelijke editie staat er tussen. Armenië leeft tussen hoop en vrees en bidt dat oorlog dit keer aan hen voorbij gaat.