Alexander II was Tsaar van Rusland, Groothertog van Finland en Koning van Polen. Die laatste titel verkreeg hij tijdens het congres van Wenen, waar ook Nederland tot een Koninkrijk werd gemaakt. De oma van mijn oma (foto, zittend) was een slaaf onder Alexander II, zoals onze hele familie dat was sinds 1649.
Op 3 maart 1861 verkreeg ze haar vrijheid. Het afschaffen van de slavernij was onderdeel een grote liberale hervorming die Alexander II doorvoerde. Mijn eerste vrije voorouder (aan mijn Russische kant) trok van het platteland naar Sint-Petersburg, de modernste stad van het Tsarendom.
In Piter – gevormd is naar het grote voorbeeld Amsterdam – begon die jonge vrouw een eigen bedrijf. Als kok liet ze zich inhuren door de welgestelden. Tot hoge leeftijd kookte ze voor de aristocratie en was ze kind aan huis bij adel, politici en generaals.
Een gietijzeren pan, met pannenhouder, ging van haar over op haar dochter een kwam zo terecht bij mijn oma. Zij gaf hem aan mij. Net voor ze stierf. Ik kook er bijna dagelijks mee en ben er heel zuinig op. Maar stel je toch even voor wat die pan heeft doorgemaakt: Koninklijke feestjes in de 19e eeuw, de Soviet-revolutie, 900 dagen belegering van Leningrad in de tweede wereldoorlog, de Koude Oorlog, Gorbatjov’s Perestrojka en uiteindelijk de geboorte van mijn dochter, de nieuwe beheerder van dit erfstuk.
Mijn leven en toekomst laat ik niet leiden door de trauma’s van mijn voorouders. Zij maakten slavernij mee en een uitzichtloze belegering, mijn Joodse voorouders overleefden pogroms en de holocaust. Zij waren slachtoffer, niet ik. Ze eren doe ik door het beste uit mezelf te halen en dat over te brengen op mijn dochter.