In een trekkershut in Duitsland speel ik volksliedjes op een guitarlele. Ik ben hier voor filmopnamen en doe heel voorzichtig een warming up van mijn stem voor later op de dag. Ik werd hier wakker met verse theaterboekingen uit het buitenland. Een machtig gevoel. Mijn tijdelijke onderkomen hier op het Duitse platteland is klein, maar droog en verwarmd. Ik heb een comfortabel vast bed en dat is meer dan ik vroeger had.
In de Sovjet-Unie had een gemiddeld appartement één echte slaapkamer en die was voor je ouders of inwonende grootouders. Andere mensen sliepen op slaapbanken of stoelen in de woonkamer. In sommige gevallen kon je het smalle balkon ombouwen tot slaapkamer. Maar zodra temperaturen beneden het vriespunt daalden, was die kamer eigenlijk niet bruikbaar. Als kind sliep ik daarom op een opklapstoel in de woonkamer en mijn moeder op een slaapbank. De slaapkamer was voor mijn opa en oma. Iedere ochtend bouwden we de slaapplekken om tot zitkamer. En iedere avond werd die stoel weer mijn bed. Een eigen slaapkamer heb ik nooit gehad.
Mijn kleding en spulletje lagen in een kast in de gang, die de woonkamer verbond met de kleine keuken. Aan die gang vond je ook een badkamer met bad, een smalle kast voor boodschappen, een losse toilet en de deur naar het trappenhuis. Het leven in het appartement draaide om de eettafel van 80 × 80 centimeter in de keuken. De ruimte was zo beperkt, dat er alleen krukjes stonden. De persoon aan het hoofd van de tafel zat op een klein trapje, dat ook gebruikt werd om bovenin de keukenkastjes te komen.
Dat we niet in de woonkamer leven, maar in de keuken heeft te maken met boeken. Ik kom uit een wetenschappelijke en muzikale familie. Overal staan boeken, voornamelijk wiskunde, mechanica of muziek. Alleen in de keuken vind je geen boeken, maar uitsluitend omdat er totaal geen ruimte voor is.